زمین همیشه ساکنان خود را با حوادث طبیعی هولناک غافلگیر میکن. در این متن با ۱۰ گردباد ترسناک تاریخ زمین آشنا میشوید. گردبادها و طوفانهایی که زندگی مردمان آن سرزمین را تا همیشه تحتالشعاع قرار داده است.
گردباد سه ایالتی
منطقه دشت مرکزی ایالات متحده (با نام مستعار کوچه طوفان) بیشترین فراوانی گردبادها را در جهان دارد. بسیاری از این گردبادها مرگ، جراحت و ویرانی را در پی خود به جا میگذارند، اما یکی از آنها هیچگاه از ذهن مردم این منطقه پاک نمیشود.
گردباد سه ایالتی که در ۱۸ مارس ۱۹۲۵ از جنوب شرقی میسوری شروع شد، در سمت جنوبی ایلینویز پیش از رسیدن به ایندیانای پایین، حرکت کرد. خوب است بدانید که این سه منطقه در فاصله ۲۱۹ مایلی (۳۵۲ کیلومتری) از هم قرار دارند و گردباد این فاصله را تنها در سه ساعت و نیم طی کرد.
گردبادهای معمولی ۵۰۰ تا ۲۰۰۰ فوت (۱۵۰ تا ۶۰۰ متر) عرض دارند و با سرعتی در حدود ۳۰ مایل در ساعت (۴۵ کیلومتر در ساعت) حرکت میکنند. تخمینها نشان میدهد که آنها بهطور متوسط ۶ مایل (۱۰ کیلومتر) را قبل از به به اوج رسیدن طی میکنند. سرعت طوفان سه ایالتی بهطور متوسط ۶۲ مایل در ساعت (۱۰۰ کیلومتر در ساعت) بود و در اوجش به ۷۳ مایل در ساعت (۱۱۷ کیلومتر در ساعت) رسید. بیش از ۳۶ برابر بیشتر از یک گردباد معمولی مسافت طی کرد.
در مجموع، این طوفان باعث کشته شدن ۶۹۵ نفر شد که ۲۳۴ نفر از آنها در شهر مورفیسبرو در ایالت متحده آمریکا زندگی میکردند و بدین ترتیب رکورد وحشتناکی را برای بیشترین تلفات ناشی از گردباد در یک شهر ایالات متحده به ثبت رساند. تعداد ۲۰۲۷ نفر در اثر عبور گردباد مجروح شدند و ۱۵۰۰۰ خانه ویران شدند.
داولاتپور-ساتوریا، گردباد بنگلادش
در ۲۶ آوریل ۱۹۸۹، یک گردباد در منطقه مانیکگانج بنگلادش، یکی از پرجمعیتترین کشورهای جهان، رخ داد. از ناحیه دولاتپور به سمت شرق به مناطق شدیدا خشک ساتوریا و مانیکونج صدار رفت و یک مسیر به طول ۱۰ مایل (۱۶ کیلومتر) و عرض ۱ مایل (۱.۶ کیلومتر) را نابود کرد. اگرچه مدت زمان و وسعت زیاد نبود، اما گردباد هر چه بر سر راهش در شعاع ۲.۵ مایل مربع (۶ کیلومتر مربع) بود را محو کرد.
طوفان با خشم کوتاه خود، بیش از ۲۰ روستا را ویران کرد و ساکنان، خانهها و دامها را از بین برد. همچنین مناطق را با باران شدید و تگرگ شست و به محصولات کمی را که از خشکسالی قبلی جان سالم به در برده بودند، آسیب رساند. هنگامی که ساکنان مناطق در آمارگیری محاسبه شدند، مشخص شد که گردباد باعث مرگ حدود ۱۳۰۰ نفر شده است و این گردباد را به مرگبارترین گردباد در تاریخ تبدیل کرده است. پس از آن، مرکز بنگلادش قربانی گرسنگی و بیماری گستردهای شد.
طوفان کاترینا
اگرچه تعداد تلفات طوفان کاترینای خشمگین رکوردشکن نبود، اما خسارت مالی آن غیرقابل مقایسه بود و باعث شد مناطق نیواورلئان و منطقه ساحل خلیج فارس برای همیشه تحت تاثیر آن قرار بگیرند.
در آگوست ۲۰۰۵، زمانی که در مجاورت باهاما طوفان در گرفت و جنوب فلوریدا را فرا گرفت، عواقبی در اقیانوس اطلس بهوجود آمد. پس از بازگشت طوفان کاترینا به آبهای آزاد، این طوفان به طوفان رده ۵ تبدیل شد. در ۱۸ ساعت قبل از اتمام، طوفان تا حدودی به یک طوفان رده ۳ تبدیل شد.
طوفان رده ۵ بادهای پایداری با سرعت ۱۵۵ مایل در ساعت (۲۴۹ کیلومتر در ساعت) ایجاد میکند، در حالی که طوفان رده ۳ بادهایی را با سرعت ۱۱۱-۱۳۰ مایل در ساعت (۱۷۸-۲۰۹ کیلومتر در ساعت) تولید میکند و البته هر دو بسیار وحشتناک هستند.
در مجموع، کاترینا ۶۲ گردباد در سراسر جنوب شرقی منطقه ایجاد کرد و بیش از ۱۸۰۰ نفر را در بسیاری از ایالت ها کشت. لوئیزیانا متحمل بیشترین تعداد تلفات شد. در آنجا و در می سی سی پی، موج طوفان کل مناطق ساحلی را نابود کرد.
به دلیل تأثیر متقابل پیچیده مشاغل از دست رفته، فرصتهای از دست رفته درآمد و کسبوکارهای نابود شده، خسارت مالی نهایی کاترینا تقریباً غیرقابل محاسبه است، اما برآوردها کل خسارت مالی را ۲۰۰ میلیارد دلار تخمین میزند.
کولاک ایران
پس از چهار سال خشکسالی، ایران به شدت به منابع آبی احتیاج داشت. اما کولاک یک هفتهای در فوریه ۱۹۷۲ به وقوع پیوست. طوفان ۱۰ تا ۲۶ فوت (۳ تا ۸ متر) برف را در مناطق دورافتاده شمال غرب، مرکز و جنوب ایران ریخت، جادهها، کابلها و خطوط تلفن را قطع کرد و ۴۰۰۰ روستایی را زیر پوشش یخبندان خود گرفتار کرد. در مناطق دیگر، دو بهمن عظیم حدود ۸۰۰۰ نفر را مدفون کردند.
دما در برخی مناطق به منفی ۱۳ درجه فارنهایت (منهای ۲۵ درجه سانتیگراد) کاهش یافت، لولهها یخ زدند و کمبود آب شدیدتر شد. در درههای دورافتاده و پوشیده از برف، آنفولانزا به سرعت شیوع پیدا کرد و در برخی مناطق ۱۰۰ درصد مردم را گرفتار خود کرد.
برآوردهای اولیه تلفات به ۶۰۰۰ نفر نزدیک بود، اما تجدید نظرهای بعدی تعداد را به ۴۰۰۰ کاهش داد.
هر چند کولاک اثرات مخربی برجای گذاشت، اما تعداد کشتهشدگان فاجعههایی که در پی آن رخ دادند، بیشتر بود.
طوفان گالوستون
در ۸ سپتامبر ۱۹۰۰، گالوستون در تگزاس، از مرگبارترین فاجعه طبیعی که تا به حال به قلمرو ایالات متحده رخ داده است، جان سالم به در برد. یک روز قبل از حمله، این شهر جزیرهای واقع در نزدیکی سواحل تگزاس در خلیج مکزیک، مکانی با ۳۷۰۰۰ نفر و چشم انداز اقتصادی روشن بود. روز بعد، جمعیت آن به ۳۱۰۰۰ نفر کاهش یافته بود و شهر میلیون ها دلار خسارت دیده بود.
اجماع بین محققان، تلفات گالوستون را بین ۸۰۰۰ تا ۱۰۰۰۰ نفر تخمین میزند که برخی تخمینها از آن به ۶۰۰۰ تا ۱۲۰۰۰ نفر میرسد. در فوریه سال بعد، همچنان آسیبهای این طوفان به طور کامل جبران نشده بود.
این طوفان با سرعت ۱۴۰ مایل در ساعت (۲۲۵ کیلومتر در ساعت) و ارتفاع ۱۵ فوت (ارتفاع ۴.۵ متر) ۳۶۰۰ ساختمان را تخریب کرد. کل جزیره زیر آب رفت و تا زمان فرونشست آب، ۱۲ بلوک شهر یعنی سه چهارم شهر شسته شده و از بین رفته بود. در آخرین ساعات طوفان، مردم برای زنده ماندن همه تلاش خود را کردند و به هر چیزی که بالای آب پیدا میکردند خود را آویختند.
طوفان میچ
در ۲۶ اکتبر ۱۹۹۸، میچ چند روز بعد از شروع در دریای کارائیب، با رده ۵ به سواحل شمال شرقی هندوراس برخورد کرد. اندکی بعد، آرامتر شد و در ساحل متوقف شد. باران در گرفت و ترکیبش با بادهای ۱۸۰ مایل در ساعت (۲۹۰ کیلومتر در ساعت) باعث شد بخش اعظمی از آمریکای مرکزی را زیر آب بگیرد و سیل ناگهانی، بهمن و رانش گل رخ داد. در اثر این بارش مناطق ساحلی، به ویژه در هندوراس ویران شد. پس از افزایش مجدد سرعت باد تا سطح طوفان استوایی، در ۵ نوامبر فلوریدا را درنوردید، سپس بر فراز اقیانوس اطلس آرام گرفت و تمام شد.
سیل، رانش گل و باد میچ محصولات کشاورزی را از بین برد و مراکز جمعیتی را در سرتاسر هندوراس و مناطقی از نیکاراگوئه، بلیز، السالوادور، گواتمالا و مکزیک از بین برد. صدها هزار خانه را ویران کرد، ساکنان را از بین برد و محصولات را از نابود کرد. بیش از ۱۱۰۰۰ نفر جان خود را از دست دادند که بیشتر آنها در هندوراس و نیکاراگوئه بودند و هزاران نفر ناپدید شدند.
طوفان بزرگ ۱۷۸۰
تعداد تلفات ویرانگر طوفان بزرگ سال ۱۷۸۰ حتی از تلفات طوفان میچ نیز بیشتر بود. تخمین زده میشود بین ۱۰ تا ۱۶ اکتبر در شرق کارائیب ۲۲۰۰۰ نفر جان باختند که بیشتر آنها در آنتیل کوچک بودند و بیشترین تلفات در جزایر مارتینیک، سنت اوستاتیوس و باربادوس رخ داد. فراتر از این تلفات، تخمین زده میشود که هزاران ملوان فرانسوی و بریتانیایی با هجوم هوای شدید به کشتیهایشان جان باختند.
اگرچه خسارت دقیق طوفان بزرگ ناشناخته باقی مانده است اما شواهد محققان را به این نتیجه میرساند که طوفان بزرگ یک طوفان رده ۵ با بادهای بیش از ۲۰۰ مایل در ساعت (۳۲۰ کیلومتر در ساعت) بوده است. همانطور که گفته شد متوسط سرعت طوفان رده ۵ به ۱۵۵ مایل در ساعت (۲۴۹ کیلومتر در ساعت) میرسد.
در برخی گزارشهای شاهدان عینی حاکی از ویرانی کامل ساختمانها و قلعههای سنگی و پرتاب صد مایلی توپهای سنگین است.
تراژدی وارگاس
تراژدی ناشی از بارانی که در دسامبر ۱۹۹۹ در ساحل وارگاس در ونزوئلا رخ داد، نشان میدهد که چگونه بارانهای سیلآسا میتواند یک توالی دومینو وار از ویرانی را ایجاد کند. از ۱۴ تا ۱۶ دسامبر، یک طوفان بارانی به حجم باران یک سال در دامنههای عمودی کوههای سیرا د آویلا در شمال کاراکاس بارید و باعث سیل و برخی از عظیمترین رانشهای زمین و به وجود آمدن آوار در تاریخ جهان شد.
ویرانهای بعدی طوفان وارگاس بیش از ۸۰۰۰ خانه و ۷۰۰ ساختمان آپارتمانی را ویران کردند. جادهها، خطوط تلفن و برق و سیستمهای آب و فاضلاب را خراب کرد و مجموعا خسارتی در حدود ۱.۷۹ میلیارد دلار داشت. تخمین زده میشود که ۳۰۰۰۰ نفر در اثر این طوفان جان باختند، اما تنها حدود ۱۰۰۰ جسد پیدا شد. جریان آوار و سیل بسیاری از اجساد را مدفون کرد یا به دریا برد.
وقتی صحبت از تخریب ناشی از رویدادهای شدید آب و هوایی به میان میآید، برخی از مکانها از نظر توپوگرافی و جغرافیایی بدتر از بقیه هستند.
گردباد بهولا
یک سال قبل از اینکه بنگلادش با جدایی از پاکستان به کشوری مستقل تبدیل شود، توسط طوفان شدیدی که باعث هرج و مرج در دلتای ساحلی کم ارتفاع آن شد، خسارت زیادی را متحمل شد.
طوفانهایی که بنگلادش را درنوردیدهاند تابهحال ویرانیهای عظیمی ایجاد کردهاند، زیرا توپوگرافی این کشور برای چند برابر کردن تأثیر آنها موثر است. بنابراین، طوفان ۱۹۷۰، با نام دیگر طوفان بهولا، ثابت کرد که یکی از بدترین بلایای طبیعی در تاریخ است، هر چند به عنوان طوفان رده ۳ به زمین رسید اما تخمین مرگ و میر آن بین ۳۰۰۰۰۰ تا ۱ میلیون نفر است، و منابعی این عدد را نزدیک به ۵۰۰۰۰۰ اعلام کردند.
دلتای بنگلادش یکی از حاصلخیزترین زمینهای زراعی در جهان است که چندین رودخانه در خاک آن گل و لای و مواد مغذی میریزند. به همین دلیل، این منطقه با وجود خطرات توپوگرافی، یکی از پرجمعیتترین مناطق جهان است. این پتانسیل خطرزا از دو عامل اصلی ناشی می شود. اول، بخش زیادی از کشور سطح خیلی بالاتری نسبت به دریا ندارد. دوم، رودخانههای آن (سه رودخانه اصلی و چند رودخانه کوچکتر) و شکل خط ساحلی آن با هم ترکیب میشوند تا آب را به سمت داخلی کشور بکشند و احتمال و شدت سیل را افزایش میدهند.
طوفان بزرگ نینا
طوفان نینا در سال ۱۹۳۱ در مرکز چین به تنهایی منجر به کشته شدن ۴ میلیون نفر شد و یک چهارم جمعیت چین را تحت تأثیر قرار داد و آن را به یکی از ۱۰ گردباد ترسناک تاریخ زمین تبدیل کرد.
نینا با تخریب سدها، موجی به عرض ۶.۲ مایل (عرض ۱۰ کیلومتر)، ارتفاع ۹.۸-۲۳ فوت (ارتفاع ۳-۷ متر) با سرعتی نزدیک به ۳۱ مایل در ساعت (۵۰ کیلومتر در ساعت) در سراسر زمینهای پست به راه انداخت. در اثر آن منطقهای به طول ۳۴ مایل (۵۵ کیلومتر) و عرض ۹.۳ مایل (۱۵ کیلومتر) تخریب شد. این سیل دهها هزار نفر از بازماندگان را در سرزمینهای پایین دست با خود برد، هزاران کیلومتر مربع زمین را زیر آب دفن کرد، ۲۶۰۰۰ نفر را کشت و ۱۴۵۰۰۰ نفر دیگر بعداً بر اثر بیماری و قحطی جان باختند.
در مجموع، نینا تقریباً ۶ میلیون ساختمان را فرو ریخت و ۱۱ میلیون نفر را تحت تأثیر قرار داد و خسارت اقتصادی ۱.۲ میلیارد دلاری را به همراه داشت. با در نظر گرفتن زندگیهای ویران شده و تاثیرات فیزیکی و اقتصادی، نینا در مقایسه با طوفانهای دیگر به عنوان مخربترین طوفان مطرح میشود.