تاریخ فوتبال ایران بازیکنهای درخشان و استعدادهای کمنظیری به چشم خود دیده است. هر کدام از آنها با آفریدن لحظات بهیادماندنی و عوض کردن نتایج مسابقات در ذهن طرفداران فوتبال بهخوبی ماندهاند. در این لیست با ده تا از بهترین بازیکنان فوتبال ایران آشنا میشوید:
۱. علی دایی
علی دایی متولد اردبیل است، اما در دوران دانشجویی در تهران کشف شد. با تیم تاکسیرانی و بعدش جذب بانک تجارت شد. بلندبالا، جنگنده و باهوش. در ۲۳ سالگی به تیم ملی دعوت شد و در مقدماتی جام جهانی ۱۹۹۴ درخشید و آقای گل شد. یکی دو سال بعد در تیم ملی با خداداد عزیزی و کریم باقری سه تفنگدار مشهور فوتبال ایران را تشکیل دادند. در جام ملتهای آسیا در امارات آقای گل شد و فقط در یک بازی ۴ گل به کره جنوبی زد.
همراه تیم ملی به جام جهانی ۹۸ صعود کرد و بعد از نیم فصل توپ زدن در پرسپولیس به آلمان رفت و شش سال در آرمینیابیلفلد، بایرن مونیخ و هرتابرلین بازی کرد. در این شش سال او موفق شد به تیمهای بزرگی مثل چلسی و آث میلان گل بزند. ناکامی در جام ملتهای سال ۲۰۰۰ و عدم توفیق در راهیابی به جام جهانی ۲۰۰۲ او را ناامید نساخت. همراه تیم ملی در جام ملتهای سال ۲۰۰۳ به مقام سوم رسید و به جام جهانی ۲۰۰۶ هم راه یافت که خب درخشش چندانی نداشت.
علی دایی در ۳۸ سالگی و در حالی که رکورددار گل زده در بازیهای ملی در سطح جهان بود بازنشسته شد. او در اواخر دوران بازی خود دو فصل دیگر در پرسپولیس توپ زد و یکبار هم آقای گل لیگ ایران شد. او یک بار هم مرد سال فوتبال آسیا شده است.
۲. علی کریمی
بچه مارلیک در فردیس کرج است. در مسابقات فوتسال جام رمضان در تیم فتح چهره شد و در ۲۰ سالگی علی پروین او را به پرسپولیس آورد تا سه فصل پیاپی در پرسپولیس بازی کند و دو قهرمانی لیگ ایران را به دست بیاورد.
در بازیهای آسیایی بانکوک در سال ۱۹۹۸ در پست غیرتخصصی پیستون چپ درخشید و نامی برای خود در سطح آسیا دست و پا کرد. پیشنهاد اتلتیکو مادرید را رد کرد تا به الاهلی امارات بپیوندد. در امارات فوقالعاده ظاهر شد.
او ستاره تیم ملی ایران به رهبری بلازویچ بود، اما از صعود به جام جهانی بازماند. آوازه مهارتش در دریبل زنی او را راهی بایرن مونیخ آلمان کرد و دو فصل در آنجا بازی کرد. در جام ملتهای ۲۰۰۳ او فوقالعاده ظاهر شد و همراه تیم ملی به جام جهانی ۲۰۰۶ هم صعود کرد، اما اختلافاتش با علی دایی نفس تیم را به شماره انداخت. کریمی در بازگشت به فوتبال ایران سه فصل دیگر در پرسپولیس بازی کرد. او هم یک بار مرد سال فوتبال آسیا شده است.
۳. احمدرضا عابدزاده
جوان آبادانی مهاجر به اصفهان که در سال ۱۳۶۶ بعد از شورش ستارههای تیم ملی علیه دهداری، در ۲۱ سالگی دروازهبان اول تیم ملی ایران شد و ۱۱ سال این پست را ترک نکرد. او با تیم ملی ایران به مقام سوم در دو جام ملتهای آسیا در سالهای ۱۹۸۸ و ۱۹۹۶ رسید و همینطور قهرمانی بازیهای آسیایی پکن در سال ۹۰. او از ارکان صعود تیم ملی به جام جهانی ۹۸ بود.
عابدزاده سه فصل در استقلال بازی کرد و با این تیم قهرمان ایران و باشگاههای آسیا شد و بعد ۷ فصل پیاپی دروازهبان پرسپولیس بود و سه قهرمانی ایران نیز به دست آورد. عابدزاده تمام دوران بازیاش از مصدومیت زانو رنج میبرد و به دفعات پست حفاظت از دروازه تیم ملی را به بازیکنانی مثل غلام پور و نکیسا سپرد، اما همیشه جای خالیاش احساس میشد.
او یکی از شجاعترین و با اعتماد به نفسترین فوتبالیستهایی است که در ایران ظاهر شدهاند. تخصص بزرگ او مهار ضربات پنالتی بود و بسیاری از عناوین تیم ملی ایران در این سالها مدیون این مهارت فوقالعاده او بوده است.
۴. مهدی مهدوی کیا
فوتبال را در ردههای نوجوانان و جوانان از جنوب شهر تهران شروع کرد. از بانک ملی تهران و در ۱۸ سالگی جذب پرسپولیس شد و به یکی از مهمترین ستارگان تیم استانکو بدل شد و دو سال پیاپی قهرمان باشگاههای ایران را تجربه کرد.
او سریع، دونده، دریبل زن و شوتزن بود و از توانایی در ارسال سانترهای زهردار نیز سود میجست. در ۱۹ سالگی به تیم ملی راه یافت. در تیم مایلی کهن، ابتدا مهاجم بود، بعد پیستون راست شد و سپس به عنوان هافبک نفوذی بازی کرد.
در سالهای ۹۷ و ۹۸ و در اوج جوانی از ستارههای اصلی تیم ملی محسوب میشد. گل او به آمریکا در جام جهانی و دو گل زیبایش به چین در انتخابی این جام، فراموش نشدنی هستند. او سپس عازم آلمان شد و هشت سال در تیمهایی مثل بوخوم، هامبورگ و اینتراخت فرانکفورت توپ زد.
مهدوی کیا از ارکان کسب عنوان سومی در جام ملتهای آسیا در سال ۲۰۰۳ و صعود به جام جهانی در سال ۲۰۰۶ بود. او در اواخر دوران بازی خود به پرسپولیس بازگشت. او هم یک بار مرد سال فوتبال آسیا شده است.
۵. کریم باقری
جوان استوار اهل تبریز در ۱۸ سالگی و در تراکتورسازی چهره شد و توسط علی پروین به تیم ملی فراخوانده شد؛ اما اولین تورنمنت بزرگ او با تیمایران با شکست و ناکامی همراه بود. او که در دفاع چپ به کار گمارده شده بود نتوانست چندان درخشان ظاهر شود.
اما از سال ۹۵ و با وجود آمدن مایلی کهن، ابتدا در دفاع وسط و سپس با توجه به تواناییهای تکنیکی ملموس و اشتباق بیپایانش به شرکت در نقشههای هجومی به هافبک منتقل شد. حضور باقری در خط میانی و هماهنگیاش با دایی و عزیزی دوران اوج فوتبال ایران را رقم زد. او به عنوان یک هافبک دفاعی ۵۰ گل ملی به ثمر رسانده که رقم حیرتانگیزی است.
بعد از جام جهانی ۹۸ و بازیهای آسیایی بانکوک، ناکامی در جام ملتهای ۲۰۰۰ و عدم راهیابی به جام جهانی ۲۰۰۲ باقری را از فوتبال ملی دلزده کرد. تا آنجا که شتابزده و در سن ۲۸ سالگی اعلام کرد از بازیهای ملی خداحافظی میکند.
او طی این سالها باشگاههای متعددی را عوض میکند. تراکتورسازی، کشاورز، پرسپولیس، آرمینیابیلفلد، النصر، چارلتون؛ اما در نهایت در سال ۱۳۷۱ به پرسپولیس میآید و هفت سال در این تیم بازی میکند. باقری در سال ۲۰۰۹ و بعد از ۸ سال؛ در ۳۶ سالگی دوباره به تیم ملی برمیگردد و اتفاقا بازیهای خوبی را هم نمایش میدهد، اما ایران موفق به حضور در جام جهانی نمیشود.
۶. خداداد عزیزی
یکی از باهوشترین و ناسازگارترین بازیکنان تاریخ فوتبال ایران. کسی که بدون عضویت در استقلال یا پرسپولیس به بازیکنی محبوب بدل شد. او بازیکن ابومسلم مشهد بود و تکنیک تاپش در همان اوج جوانی آوازه شد. دریبلزن، پاسور و بسیار سریع بود.
او اولین دعوت به تیم ملی را که توسط پروین انجام شد رد کرد، اما در نهایت در ۲۴ سالگی و در تیم مایلی کهن یکی از بهترین زوجهای هجومی تاریخ فوتبال ما را در کنار علی دایی تشکیل داد. این دو نفر و البته با حضور کریم باقری در میانه میدان، پیکانهای هجومی تیم ایران بودند.
درخشش او در جام ملتهای آسیا در سال ۱۹۹۶ موجب شد تا عنوان مرد سال فوتبال آسیا را به دست بیاورد. در مقدماتی جام جهانی ۱۹۹۸ درخشش عزیزی بهخصوص در دو بازی پلیآف مقابل استرالیا از ارکان صعود ایران به جام جهانی بود.
او که در ایران در تیمهای ابومسلم، فتح و بهمن توپ زده بود راهی آلمان شد و به عضویت تیم کلن درآمد. او سپس دورهای هم به آمریکا رفت. خلق خاص او موجب شد تا بازیکن محبوب مربیان نباشد.
برای همین از تیم بلازویچ کنار ماند و در دوره بعدی جام جهانی هم برانکو با اکراه از عزیزی در مسابقات مقدماتی بهره گرفت، اما در نهایت به رغم آنکه تکنیک و هوشمندی عزیزی باعث عبور تیم ملی از سد اردن و قطر شده بود، برانکو او را به جام جهانی نبرد. او در همین سالها به عنوان فرمانده میانه میدان با پاس، قهرمان ایران شد گل او به عربستان و استرالیا از یادها پاک نخواهد شد.
۷. سیروس قایقران
هافبک رعنای بندر انزلی. در دهه ۶۰ با ملوان درخشید و به یمن مهارتش در شوتزنی، مدیریت بازی و شم گلزنی به تیم ملی راه یافت و با کنار زدن ستارههای پرسپولیس و استقلال به بازیکن ثابت تیم پرستاره دهداری در جام ملتهای آسیا تبدیل شد. او در جام ملتهای ۱۹۸۸ و همینطور بازیهای آسیایی پکن از بهترین بازیکنان فوتبال ایران بود و یکی از کاملترین هافبکهایی که تاریخ فوتبال ایران به چشم دیده است.
وی در ۱۰۰ مسابقه شرکت داشت که ۴۳ بازی، رسمی بوده است. در ۲۱ بازی کاپیتان تیم ملی بوده و ۱۴ گل برای تیم ملی به ثمر رسانده است که بهترین آنها به تیم کره جنوبی در نیمهنهایی بازیهای آسیایی ۱۹۹۰ در پکن بود. اولین بازی ملی را در ۳۰ دی ماه ۱۳۶۳ برابر یوگسلاوی و آخرین بازی ملی را در ۲۶ فروردین ۱۳۷۲ برابر بوسنی انجام داد. اولین کاپیتانی تیم ملی را در ۱۱ آذر ۱۳۶۷ برابر قطر به عهده گرفت.
قایقران به جز ملوان در کشاورز تهران هم توپ زد. گلهای زیبای او به دینامو درسدن در تهران، تیم ملی تایلند در بانکوک، به کره جنوبی در بازیهای آسیایی پکن و … از خاطرات خوش فوتبال دوستان در دهه ۶۰ محسوب میشود. قایقران در ۳۷ سالگی بر اثر یک سانحه رانندگی درگذشت.
۸. ناصر محمدخانی
ستاره گریزپایی که در سالهای ۵۶ و ۵۷ در راهآهن تهران و در جام تخت جمشید چهره شد و در بعد از انقلاب به ستاره بانک ملی تبدیل شد و بعد از یک فصل درخشش خیره کننده به پرسپولیس آمد. استارتهای سریع و قدرت دریبلینگ شگفت انگیزش غیرقابل مهار بود.
او به سرعت به ستاره محبوب پرسپولیس بدل شد و حرکات هماهنگش با حمید درخشان یکی از جاذبههای بصری پرسپولیس دهه شصت محسوب میشد. نقش او در موفقیتهای پرسپولیس پرآوازه دهه ۶۰ غیرقابل انکار است. به خصوص در دو بازی فوقالعاده در نیمهنهایی باشگاههای تهران در سال ۱۳۶۵.
وقتی یک گل به استقلال زد و دو پنالتی گرفت و باعث شکست خردکننده سه بر صفر آبیها شد و در فینال هم با یک شوت از ۳۰ متری جام قهرمانی را به پرسپولیس هدیه کرد. یک شوت پای چپ فوقالعاده سنگین که دروازه شاهین تهران را فروریخت.
۹. فرشاد پیوس
گل زنترین بازیکنی که در تاریخ فوتبال ایران ظاهر شده است. حتی گلزنتر از غلامحسین مظلومی و همایون بهزادی و علی دایی! او یک سانترفوروارد متوسط القامت بود که گلهای خود را با استارتهایی سریع و ضربات دقیق زمینی که با هر دو پای چپ و راست مینواخت به ثمر میرساند.
او چارچوب را به خوبی میشناخت. پیوس با راه آهن چهره شد و بعد مدتی هم در شاهین توپ زد، اما سال ۶۵ به پرسپولیس آمد و زوج ناصر محمدخانی شد و با پرسپولیس به همه افتخارات ممکن دست پیدا کرد.
او تا میانه دهه ۷۰ در پرسپولیس توپ زد و رکوردهایی باورنکردنی بر جای گذاشت. از جمله رکورد به ثمر رساندن بیست گل در لیگ فوتبال ایران در سال ۱۳۷۳. او با ۱۵۳ گل زده بهترین گل زن تمام ادوار پرسپولیس است. پیوس در بازیهای آسیایی ۱۹۸۶، جام ملتهای آسیا در سال ۱۹۸۸، بازیهای آسیایی در سال ۱۹۹۰ و مقدماتی جام جهانی در سال ۱۹۹۰ بازیکن موثر تیم ملی ایران بود؛ اما افسوس که فرصت عرضاندام در ابعاد جهانی را پیدا نکرد.
۱۰. جواد نکونام
هافبک بلندبالای اهل شهر ری در اواخر دهه ۷۰ در پاس تهران جلوهگر شد. ۷ فصل در پاس بازی کرد و در کنار خداداد عزیزی و آرش برهانی با این تیم قهرمان لیگ برتر شد. او در ۲۰ سالگی به تیم ملی هم راه یافت. در پستی که کریم باقری حرف اول را میزد و در مرحله بعد هم حامد کاویانپور. خداحافظی باقری در سال ۱۳۸۰ و نزول چشمگیر کاویانپور، نکونام را ارباب بیرقیب مرکز زمین تیم ملی ساخت.
او از سال ۱۳۷۹ تا ۱۳۹۵، ۱۵۱ بازی برای تیم ملی انجام داد و رکورددار محسوب میشود. به دو جام جهانی ۲۰۰۶ و ۲۰۱۴ به همراه تیم ملی صعود کرد و در جام ملتهای آسیا سال ۲۰۰۳، ۲۰۰۷، ۲۰۱۰ و ۲۰۱۴ بهعنوان بازیکن فیکس بازی کرد. او هفت فصل در لالیگا گذراند و با حفظ کیفیت استاندارد بازی خود به مهرهای موثر در تیم اوساسونا بدل شد.