ویروس‌هایی در طول تاریخ بشر به وجود آمده‌اند و تابه‌حال همچنان به بقای خود ادامه می‌دهند. باوجود پیشرفت سریع علم پزشکی اما همچنان این ویروس‌ها به‌طور کامل شکست نخورده‌اند، هرچند در بعضی از موارد به‌خوبی کنترل‌شده‌اند. در این نوشتار با ده تا از ویروس‌هایی آشنا می‌شوید که هنوز سلامت انسان‌ها را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد:
۱. ویروس ماربورگ
دانشمندان ویروس ماربورگ را با وقوع همه‌گیری کوچکی در سال ۱۹۶۷ در کارمندان آزمایشگاهی در آلمان که در تماس با میمون‌های آلوده واردشده از اوگاندا بودند، شناسایی کردند.
ویروس ماربورگ از این نظر که می‌تواند موجب ایجاد تب خونریزی دهنده شود، شبیه به ابولا است؛ به این معنی که افراد آلوده دارای تب و خونریزی بالایی در تمام بدن خود هستند که می‌تواند منجر به شوک، نارسایی اندام و مرگ شود.
بر اساس اعلام سازمان بهداشت جهانی (WHO)، میزان مرگ‌ومیر در اولین همه‌گیری ۲۵٪ بود، اما در شیوع ۱۹۹۸-۲۰۰۰ در جمهوری دموکراتیک کنگو و همچنین در شیوع ۲۰۰۵ در آنگولا، بیش از ۸۰٪ بود.
این ویروس می‌تواند از طریق قرار گرفتن در معرض یک‌گونه خفاش میوه‌ای یا از طریق مایعات بدن از طریق رابطه جنسی محافظت نشده و پوست خراشیده شده بین افراد منتقل شود.
این بیماری می‌تواند باعث خونریزی (خونریزی)، تب و سایر علائم مشابه ابولا شود. بااین‌حال، ویروس ماربورگ با ابولا یکسان نیست، اگرچه مشابه است. درمان واقعی ویروس پس از عفونت امکان‌پذیر نیست، اما درمان زودهنگام حرفه‌ای علائمی مانند کم‌آبی به‌طور قابل‌توجهی شانس بقا را افزایش می‌دهد.
این مطالب را از دست ندهید
در سال ۲۰۰۹، آزمایش‌ها بالینی گسترده واکسن ابولا و ماربورگ در کامپالا، اوگاندا آغاز شد.
۲. ویروس ابولا
اولین شیوع شناخته‌شده ابولا در انسان در سال ۱۹۷۶ به‌طور هم‌زمان در جمهوری سودان و جمهوری دموکراتیک کنگو رخ داد. ابولا از طریق تماس با خون یا دیگر مایعات بدن یا بافت افراد آلوده یا حیوانات منتشر می‌شود.
بر اساس اظهارات الکه مولبرگر، متخصص ویروس ابولا و دانشیار میکروبیولوژی در دانشگاه بوستون در مجله Live Science، میزان مرگ‌ومیر این گونه‌های شناخته‌شده ابولا بسیار متفاوت است.
یکی از گونه‌ها بنام ابولا رستون، حتی باعث بیمار شدن فرد نمی‌شود؛ اما میزان مرگ‌ومیر گونه بوندیبوگیو Bundibugyo ۵۰٪ است و بر اساس اظهارات سازمان بهداشت جهانی، این میزان برای گونه سودان ۷۱٪ است.
بر اساس آمار سازمان بهداشت جهانی، شیوع روبه گسترش این بیماری در غرب آفریقا از اوایل سال ۲۰۱۴ آغاز شد و بزرگ‌ترین و پیچیده‌ترین شیوع تا به امروز است.
بهبودی بین ۷ و ۱۴ روز پس از شروع علائم آغاز خواهد شد. کسانی که زنده می‌مانند اغلب نشانه‌هایی مثل درد مفاصل، التهاب کبد، کاهش شنوایی و علائم اساسی مانند احساس خستگی، ادامه ضعف، کاهش اشتها، همراه داشته باشند.
۳. ویروس هاری
هاری بیماری ویروسی است که موجب التهاب مغزی حاد می‌شود. ویروسی از خانواده رابدو ویریده این بیماری را ایجاد می‌کند. این ویروس در بسیاری از پستانداران ازجمله انسان می‌تواند ایجاد بیماری کند. ویروس از بزاق حیوان مبتلابه هاری و محل گازگرفتگی وارد بدن شده، در ماهیچه‌ها به سمت اعصاب انتهایی می‌رود و شروع به تکثیر می‌نماید.
مرگ در صورت ابتلا به هاری تقریباً قطعی است و در طول تاریخ تنها ۳ انسان از هاری جان سالم به دربرده‌اند. نجات یک دختر ۱۵ ساله از هاری در ویسکانسین، ایالات‌متحده آمریکا در سال ۲۰۰۴ اولین مورد گزارش شده از غلبه دستگاه ایمنی انسان بر این بیماری بدون استفاده از درمان‌های خاص ضد هاری بود.
رئیس سازمان جهانی بهداشت حیوانات می‌گوید: «تا ۷۰ هزار کودک هستند که هر سال به‌طور دردناکی می‌میرند و رسانه‌ها آن را پوشش نمی‌دهند اما وقتی بیماری مرس ۲۰۰ آدم پیر را می‌کشد به آن توجه می‌شود.»
در گزارشی که «اتحاد جهانی علیه هاری» در سال ۲۰۱۵ منتشر کرده نشان می‌دهد سالانه حدود ۵۹۰۰۰ نفر در جهان با ابتلا به این بیماری عفونی در اثر گازگرفتگی سگ جان خود را از دست می‌دهند.
با تمام بدی‌هایی که این ویروس دارد محققان دانشگاه کره جنوبی نانو ذراتی از طلا ساختند که قادر است با استفاده از این ویروس سرطان مغز را درمان کند.
۴. ویروس ایدز یا HIV
در دنیای کنونی، ممکن است HIV مرگبارترین ویروس موجود باشد.
بر اساس اظهارات دکتر آمش آدالجا، پزشک بیماری‌های عفونی و سخنگوی انجمن بیماری‌های عفونی آمریکا، این ویروس هنوز یکی از بزرگ‌ترین قاتلان محسوب می‌شود.
تخمین زده می‌شود که از زمان ابتلا به این بیماری در اوایل دهه ۱۹۸۰، ۳۲ میلیون نفر در اثر ویروس HIV جان‌باخته‌اند. طبق گفته آدالجا «بیماری عفونی که در حال حاضر بیشترین تلفات را برای بشر به همراه دارد، HIV است.»
داروهای ضدویروسی قوی این امکان را برای افراد فراهم کرده است که سال‌ها با HIV زندگی کنند.
اما این بیماری همچنان بسیاری از کشورهای کم درآمد و دارای درآمد متوسط که ۹۵٪ از عفونت‌های جدید HIV در آن‌ها رخ می‌دهد را دستخوش خود قرار داده است.
نزدیک به یک نفر در هر ۲۵ بزرگسال در منطقه آفریقا ازنظر HIV مثبت هستند که بیش از دوسوم افرادی که مبتلابه HIV که در سراسر جهان زندگی می‌کنند را به خود اختصاص می‌دهند.
۵. ویروس آبله
مجمع جهانی بهداشت در سال ۱۹۸۰، جهان را عاری از هرگونه آبله اعلام کرد.
اما تا پیش از آن، هزاران سال انسان‌ها با آبله در نبرد بودند و این بیماری حدود یک نفر در هر ۳ نفر از افراد آلوده را می‌کشت و بازماندگانی با زخم‌های عمیق، دائمی و غالبا نابینایی برجای می‌گذاشت.
میزان مرگ‌ومیر در جمعیت خارج از اروپا که مردم در آن تا پیش از انتقال ویروس توسط مسافران به آن مناطق، ارتباط کمی با ویروس داشتند، به‌مراتب بیشتر بود.
به‌عنوان مثال، مورخان تخمین می‌زنند که ۹۰٪ از جمعیت بومی قاره آمریکا در اثر آبله که توسط کاشفان اروپایی انتقال یافت، مردند. آبله تنها در قرن بیستم، موجب مرگ ۳۰۰ میلیون نفر شده است.
طبق گفته دکتر آدالجا «آبله چیزی بود که بار سنگینی به کره زمین تحمیل کرد و این نه فقط مرگ بلکه نابینایی هم بود و این همان دلیلی بود که باعث می‌شد تلاش برای ریشه‌کن کردن آن از زمین صورت گیرد.»
۶. هانتاویروس
بر اساس گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC)، سندرم ریوی هانتا ویروس (HPS) برای اولین بار در سال ۱۹۹۳ در ایالات‌متحده موردتوجه قرار گرفت.
یک مرد جوان در سلامت کامل، ناواهو و نامزدش که در منطقه چهار گوشه ایالات‌متحده زندگی می‌کردند، چند روز پس از تنگی نفس درگذشتند. چند ماه بعد، مقامات بهداشتی هانتاویروس را از موش آهویی که در خانه یکی از افراد آلوده زندگی می‌کرد، جدا کردند.
بر اساس CDC، بیش از ۶۰۰ نفر در ایالات‌متحده در حال حاضر به HPS مبتلا شده‌اند و ۳۶٪ براثر این بیماری جان خود را ازدست‌داده‌اند.
این ویروس از فردی به فرد دیگر منتقل نمی‌شود، بلکه افراد از قرار گرفتن در معرض مدفوع موش‌های آلوده به این بیماری مبتلا می‌شوند.
درحالی‌که وقتی این ویروس در ایالات‌متحده کشف شد در پزشکی غربی بیماری جدید بود، محققان بعداً متوجه شدند که سنت‌های پزشکی ناواهو بیماری مشابهی را توصیف می‌کند و این بیماری را به موش‌ها مرتبط می‌کند.
۷. ویروس آنفولانزا
بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت، در طول یک‌فصل معمولی آنفولانزا تا ۶۵۰۰۰۰ نفر در سراسر جهان براثر این بیماری جان خود را از دست خواهند داد.
اما گاهی اوقات، هنگامی‌که یک سویه جدید آنفولانزا ظاهر می‌شود، یک بیماری همه‌گیر منجر به گسترش سریع‌تر بیماری شده و اغلب نرخ مرگ‌ومیر بالاتر می‌رود.
کشنده‌ترین بیماری همه‌گیر آنفولانزا که گاهی آنفولانزای اسپانیایی نیز نامیده می‌شود، در سال ۱۹۱۸ آغاز شد و بر اساس گزارش CDC، ۴۰ درصد از جمعیت جهان را مبتلا کرد و حدود پنجاه میلیون نفر را کشت.
مهلبرگر گفت: «من فکر می‌کنم که ممکن است چیزی مانند شیوع آنفولانزای ۱۹۱۸ دوباره رخ دهد.»
اگر دوباره در شرایطی یک سویه جدید آنفولانزا راه خود را در جمعیت انسانی پیدا کند، می‌توانست به‌راحتی بین انسان‌ها منتقل شود و باعث بیماری شدید شود، ما با مشکل بزرگی روبرو خواهیم شد.
۸. ویروس دنگی
طبق گزارش Clinical Microbiology Reviews، ویروس دنگی برای اولین بار در دهه ۱۹۵۰ در فیلیپین و تایلند ظاهر شد و از آن زمان در سراسر مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری جهان گسترش‌یافته است.
به گفته مجله نیچر، بیش از ۴۰ درصد از جمعیت جهان اکنون در مناطقی زندگی می‌کنند که تب دنگی بومی است و این بیماری، با پشه‌هایی که آن را حمل می‌کنند، احتمالاً با گرم شدن جهان بیشتر گسترش می‌یابد.
بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت، تب دنگی سالانه ۱۰۰ تا چهارصد میلیون نفر را مبتلا می‌کند، اگرچه تب دنگی نسبت به برخی ویروس‌های دیگر میزان مرگ‌ومیر کمتری دارد، حدود ۱٪، این ویروس می‌تواند باعث بیماری شبیه ابولا به نام تب خونریزی دهنده دنگی شود که نرخ مرگ‌ومیر دارد.
در صورت عدم درمان ۲۰ درصد مولبرگر گفت: ما واقعاً باید بیشتر در مورد ویروس دنگی فکر کنیم زیرا این یک تهدید واقعی برای ما است.
به گفته CDC، واکسنی برای دنگی در سال ۲۰۱۹ توسط سازمان غذا و داروی ایالات‌متحده برای استفاده در کودکان ۹ تا ۱۶ ساله که در مناطقی که دانگ شایع است و سابقه تایید شده عفونت ویروسی دارند، مورد تایید قرار گرفت.
در برخی کشورها، یک واکسن تایید شده برای افراد ۹ تا ۴۵ ساله در دسترس است، اما بازهم، دریافت‌کنندگان باید درگذشته به یک مورد تایید شده دنگی مبتلا شده باشند.
افرادی که قبلاً به این ویروس مبتلا نشده‌اند، در صورت تزریق واکسن، در معرض خطر ابتلا به دنگی شدید قرار می‌گیرند.
۹. روتاویروس
اکنون دو واکسن برای محافظت از کودکان در برابر روتاویروس که عامل اصلی بیماری شدید اسهالی در میان نوزادان و کودکان خردسال است، در دسترس است.
این ویروس می‌تواند به‌سرعت از طریق چیزی که محققان آن را مسیر مدفوع-دهانی می‌نامند (به این معنی که ذرات کوچک مدفوع درنهایت مصرف می‌شوند) گسترش می‌یابد.
اگرچه کودکان در کشورهای توسعه‌یافته به‌ندرت براثر عفونت روتاویروس جان خود را از دست می‌دهند، اما این بیماری در کشورهای درحال‌توسعه که درمان‌های آب‌رسانی مجدد به‌طور گسترده در دسترس نیستند، کشنده است.
WHO تخمین می‌زند که در سراسر جهان، سالانه بیش از بیست و پنج میلیون ویزیت سرپایی و دو میلیون بستری شدن در بیمارستان به دلیل عفونت روتاویروس وجود دارد.
کشورهایی که این واکسن را معرفی کرده‌اند، کاهش شدید بستری شدن و مرگ‌ومیر ناشی از روتاویروس را گزارش کرده‌اند.
۱۰. ویروس سارس-کوو یا SARS-COV
به گفته سازمان جهانی بهداشت، ویروسی که باعث سندرم حاد تنفسی یا سارس می‌شود، برای اولین بار در سال ۲۰۰۳ در طی یک شیوع در چین شناسایی شد.
بر اساس گزارش مجله ویروس‌شناسی، ویروس احتمالا ابتدا در خفاش‌ها ظاهر شد، سپس به پستانداران شبانه به نام سیوتس پرید و سرانجام انسان را آلوده کرد.
بر اساس گزارش سایت History.com، پس از شروع یک شیوع در چین، سارس به ۲۶ کشور در سراسر جهان سرایت کرد و بیش از ۸۰۰۰ نفر را مبتلا کرد و بیش از ۷۷۰ نفر را در طی چند ماه جان باخت.
این بیماری باعث تب، لرز و بدن‌درد می‌شود و اغلب به ذات‌الریه پیشرفت می‌کند، وضعیتی شدید که در آن ریه‌ها ملتهب و پر از چرک می‌شوند.
میزان مرگ‌ومیر ناشی از سارس ۹٫۶٪ است، بااین‌حال، طبق CDC، هیچ مورد جدیدی از سارس از اوایل دهه ۲۰۰۰ گزارش نشده است.
