مرز های جغرافیایی و داستان به وجود آمدن آنها همیشه جذابیت خاصی دارد. اینکه چگونه و طی چه جنگهایی به وجود آمدند، دقیقن از کجا عبور میکنند و کشورها چگونه به یک تفاهم دو طرفه رسیدند. در این نوشتار با ده تا از داستانهای عجیب مرزی آشنا میشوید:
۱. طولانیترین مرز های جغرافیایی بینالمللی
کجا میتوانیم طولانیترین مرز بینالمللی جهان را پیدا کنیم؟ احتملن ذهنتان به سمت روسیه و چین در آسیا میرود؛ زیرا این ۲ کشور ازنظر مساحت جغرافیایی عظیم هستند؛ اما پاسخ این معما در قاره آمریکای شمالی نهفته است.
در واقع مغولستان کشوری محصور در خشکی است و بین روسیه و چین قرار دارد.
طولانیترین مرز های جغرافیایی بینالمللی جهان بین ایالاتمتحده آمریکا و کانادا به طول ۸۸۹۰ کیلومتر است. ایالاتمتحده آمریکا آلاسکا را از اتحاد جماهیر شوروی (روسیه کنونی) در سال ۱۸۶۷ خریداری کرد.
مرز کانادا با ایالاتمتحده طولانیترین مرز بینالمللی جهان با ۸۸۹۰ کیلومتر است. این طول در مقایسه با مرز های جغرافیایی ۶۸۴۶ کیلومتری روسیه و قزاقستان و ۵۳۰۸ کیلومتر مرز بین شیلی و آرژانتین است که به ترتیب در رتبه دو و سه قرار میگیرند.
کانادا کل کانادا با مساحت ۹۹۸۴۶۷۰ کیلومتر مربع، شامل ۸۹۱،۱۶۳ کیلومتر مربع آب شیرین، دومین کشور بزرگ جهان است. این وسعت در مقایسه با روسیه (۱۷۰۹۸۲۴۲ کیلومتر مربع)، ایالاتمتحده (۹۸۲۶۶۷۵ کیلومتر مربع) و چین (۹۵۹۶۹۶۱ کیلومتر مربع) قرار میگیرد.
۲. کوتاهترین مرز جهان
کوتاهترین مرز های جغرافیایی کجاست؟ احتمالن اغلب شما پاسخ این معما را نمیدانید. پس سریع به سراغ آن میرویم: اسپانیا و مراکش کوچکترین مرز بینالمللی در جهان را به اشتراک میگذارند. کوچکترین مرز های جغرافیایی بینالمللی نیز مرز بسیار عجیبی است.
اسپانیا در اروپا و مراکش در آفریقا است، پس چگونه میتوانند مرزهای مشترکی با یکدیگر داشته باشند؟ همه ما میدانیم که دریای مدیترانه آفریقا و اروپا را از هم جدا میکند. خوب، برخی از مناطق تحت پوشش اسپانیا در پادشاهی مراکش قرار دارند. کوچکترین منطقه اسپانیا در پادشاهی مراکش “Peñón de Vélez de la Gomera” است. طول کوچکترین مرز های جغرافیایی بینالمللی تنها به ۸۰ متر یا ۰٫۰۴۹۷ مایل محدود میشود.
۳. کشوری در کشور دیگر
روابط لسوتو و آفریقای جنوبی به روابط دوجانبه فعلی و تاریخی آفریقای جنوبی و لسوتو اشاره دارد. لسوتو که به طور کامل توسط آفریقای جنوبی احاطه شده است، برای بیشتر امور اقتصادی خود به آفریقای جنوبی وابسته است و سیاست خارجی آن اغلب با سیاست پرتوریا همسو است.
هر دو کشور عضو مشترک المنافع ملل، اتحادیه گمرکی آفریقای جنوبی و جامعه توسعه آفریقای جنوبی هستند. اعتقاد بر این است که لسوتو، همراه با اسواتینی، کشورهای اقماری آفریقای جنوبی هستند.
لسوتو (در آن زمان باسوتلند، تحت الحمایه بریتانیا) در سال ۱۸۷۱ به مستعمره کیپ ضمیمه شد، اما در سال ۱۸۸۴ دوباره جدا شد (به عنوان مستعمره تاج). لسوتو با این حال، در اکتبر ۱۹۶۶، پادشاهی به استقلال کامل دست یافت. علیرغم استقلال رسمی، دولت تحت کنترل سفیدپوستان در آفریقای جنوبی نقش مهمی در امور اقتصادی و سیاسی همسایه خود، از جمله حمایت از دولت لیبوآ جاناتان، نخست وزیر لسوتو، ایفا کرد.
۴. بریتانیا یک مرز مشترک با اسپانیا دارد
در آغاز قرن هفده، بریتانیا و ایرلند از نظر سیاسی با هم متحد شدند تا اینکه ایرلند در سال ۱۸۰۱ از اتحادیه پادشاهی بریتانیا و ایرلند خارج شد. از طریق معاهده انگلیس و ایرلند در سال ۱۹۲۱، جمهوری ایرلند به عنوان یک ایرلند مستقل تأسیس شد.
در حالی که جزیره شمالی به عنوان کشور تشکیل دهنده بریتانیا باقی ماند. روابط بین دو ایالت به شدت تحت تأثیر تاریخ مشترک طولانی و حکومت ایرلند شمالی بوده است. در سالهای اخیر، دو کشور از روابط دیپلماتیک قوی برخوردار بودهاند که آشتی و رفاه را در مجمعالجزایر جزیره بریتانیا تقویت کرده است.
ایرلند دومین جزیره بزرگ جزایر بریتانیا است. از نظر سیاسی، بین جمهوری ایرلند، یک کشور مستقل و ایرلند شمالی که از قلمرو بریتانیا است، تقسیم شده است. جمهوری ایرلند تنها کشور مستقلی است که از طریق ایرلند شمالی با بریتانیا مرز های جغرافیایی زمینی دارد. این کشور در شرق با دریای ایرلند، کانال شمالی و کانال سنت جورج از جزیره بریتانیای کبیر در فواصل ۱۱ تا ۱۲۰ مایلی جدا شده است.
۵. جزیره دیومد بزرگ و جزیره دیومد
جزیره دیومد در تنگه برینگ و این تنگه بین آمریکا و روسیه قرار دارد. ۲ جزیره دیومد وجود دارد که یکی بزرگ و دیگری کوچک است. جزیره بزرگ دیومد متعلق به روسیه است، در حالی که جزیره کوچک دیومد متعلق به ایالاتمتحده است. یک واقعیت جالب دیگر در مورد این ۲ جزیره دیومد این است که خط تاریخ بینالمللی از بین آنها میگذرد. جزیره دیومد بزرگ با نام جزیره فردا و دیومد کوچک با نام جزیره دیروز نیز شناخته میشود.
جزایر دیومد، روسی اوسترووا گووزدوا، دو جزیره کوچک در تنگه برینگ که حدود ۲٫۵ مایل (۴ کیلومتر) از هم فاصله دارند و توسط مرز های جغرافیایی ایالاتمتحده و روسیه که مصادف با خط بینالمللی تاریخ است، از هم جدا شدهاند.
جزیره بزرگتر، Big Diomede، مساحتی معادل ۴ مایل مربع (۱۰ کیلومتر مربع) دارد و بخشی از منطقه خودمختار چوکوتسکی در روسیه است. جمعیت دائمی ندارد اما محل ایستگاه هواشناسی مهم روسیه است.
در شرق جزیره لیتل دیومد، بخشی از آلاسکا قرار دارد که ساکنان آن چوکچیهایی هستند که دریانوردان ماهری هستند. اولین بازدیدکننده اروپایی جزایر، دریانورد دانمارکی Vitus Jonassen Bering در ۱۶ آگوست (روز سنت دیومد)، ۱۷۲۸ بود.
۶. جزیرهای که ملیت خود را تغییر میدهد: جزیره قرقاول
فرانسه هفته آینده ۶۸۲۰ متر مربع از خاک خود را بدون شلیک حتی یک گلوله به اسپانیا خواهد داد؛ اما در مدت شش ماه اسپانیا به طور داوطلبانه زمین را به فرانسه تحویل خواهد داد. این نقل و انتقال بین فرانسه و اسپانیا، بیش از ۳۵۰ سال است که اینطور بوده است.
جزیره قرقاول اینجاست، جزیرهای آرام و غیرقابل دسترس در وسط رودخانه، با پوشش درخت و چمنهای مرتب و یک بنای تاریخی قدیمی که ادای احترام به یک رویداد تاریخی قابل توجه است که در سال ۱۶۵۹ در اینجا رخ داده است.
به مدت سه ماه، اسپانیاییها و فرانسویها درباره پایان جنگ طولانی خود در جزیره مذاکره کردند، زیرا این جزیره سرزمینی بیطرف محسوب میشد. پلهای چوبی از هر دو طرف گسترش یافتند. با شروع مذاکرات، ارتشها آماده بودند.
قرارداد صلح امضا شد – معاهده پیرنه. قلمرو مبادله شد و مرز های جغرافیایی مشخص شد؛ و این معامله با یک عروسی سلطنتی بسته شد، زیرا پادشاه فرانسه لویی چهارده با دختر فیلیپ چهار پادشاه اسپانیا ازدواج کرد.
۷. آرامگاه سلیمان شاه: مرز ترکیه و سوری
اکثر مناطق تحت پوشش جهان مسکونی هستند، اگرچه برخی از آنها فقط برای تولید، عمدتن کشاورزی استفاده میشوند. علاوه بر اینها، مناطقی وجود دارند که دارای اهمیت تاریخی صرف هستند و دلیل دیگری برای وجود آنها وجود ندارد. مقبره سلیمان شاه یکی از مناطق تحت محاصره ترکیه در سوریه است.
سلیمان شاه شخصیت مهمی در تاریخ ترکیه بود: او پدربزرگ عثمان یک، بنیانگذار امپراتوری عثمانی، یکی از بزرگترین قدرتهای تمام دوران بود.
طبق یکی از افسانهها، سلیمان شاه در رود فرات غرق شد، اما مورخان این موضوع را تایید نکردهاند.
این احتمال وجود دارد که سلیمان شاه در فرات غرق شده باشد، اگرچه این کسی نبود که پدربزرگ عثمان یک بود، بلکه بنیانگذار یک دولت ترکیهای دیگر بود که بعداً به امپراتوری عثمانی ادغام شد.
زمانی که سوریه درگیر جنگ داخلی بود، در سال ۲۰۱۵، ترکیه مأموریتی را در داخل سوریه به نام «عملیات شاه فرات» برای بازیابی بقایای سلیمان شاه آغاز کرد. محل دفن جدید نیز در سوریه است اما نسبت به قبلی به مرز های جغرافیایی ترکیه نزدیکتر است. فاصله بین مرز های جغرافیایی ترکیه و سایت مقبره فقط ۱۸۰ متر یا ۵۹۰ فوت است. اکنون، هم محل مقبره اصلی و هم محل مقبره جدید بخشهای مستقل جمهوری ترکیه هستند.
۸. گردنه خنجراب مرتفعترین گذرگاه مرزی جهان
گذرگاه خنجراب یک گذرگاه بینالمللی کوهستانی در ارتفاع ۴٫۷۰۶ متری (۱۵۴۳۹ فوت) از سطح دریا است که در مرز های جغرافیایی شمالی پاکستان با چین قرار دارد. گفته میشود این گذرگاه مرتفعترین گذرگاه مرزی جهان است. این بلندترین نقطه در بزرگراه قراقورام است.
جاده منتهی به قله که به گردنه خونرجاب و کونجیراپ دابان نیز معروف است، کاملاً آسفالت است. این گذرگاه توسط N۳۵ (بزرگراه Karakoram) در هند و بزرگراه ملی چین ۳۱۴ (G۳۱۴) در چین عبور میکند.
یکی از مرتفعترین جادههای کشور است. این بخش از جاده در سال ۱۹۸۲ تکمیل شد و احتمالاً بلندترین گذرگاه مرزی فلزی در جهان است. طرف پاکستانی دارای بالاترین دستگاه خودپرداز در جهان است. برای مقایسه، مون بلان، بلندترین کوه اروپای غربی، ۴٫۸۱ متر و کوه ویتنی، بلندترین نقطه در ۴۸ ایالاتمتحده، ۴٫۴۲۱ متر است.
نام آن از دو کلمه زبان محلی واخی گرفته شده است: «خون» به معنای خون و «جراب» به معنای نهر ناشی از آب چشمه است. برای رفتن به آنجا مقدار زیادی آب همراه داشته باشید تا از احساس ارتفاع زدگی جلوگیری کنید.
۹. مرز های جغرافیایی عجیب بینالمللی در جزیره قبرس
در سال ۱۸۷۸ جزیره قبرس در شرق دریای مدیترانه تحت کنترل بریتانیا قرار گرفت. جمعیت آن را یونانیها و ترکهای قبرسی تشکیل میدهند. اکثریت یونانی قبرس خواهان حذف حکومت بریتانیا و اتحاد با یونان، معروف به انوسیس بودند. در سال ۱۹۵۵، کمپین Enosis توسط اسقف اعظم ماکاریوس از کلیسای ارتدکس قبرس و توسط سرهنگ جورج گریواس، رئیس Ethniki Organosis Kuprion Agoniston – سازمان ملی مبارزان قبرس (EOKA) رهبری شد. آنها با حمله به تأسیسات و پرسنل دولتی و نظامی و با بسیج جمعیت غیرنظامی برای تظاهرات علیه حضور بریتانیا، هدفشان دستیابی به Enosis بود.
در آگوست ۱۹۶۰ قبرس به جمهوری تبدیل شد، اما در دهههای بعد، با خشونت بین جوامع یونانی و ترکی مواجه شد. در سال ۱۹۷۴ یک کودتای نظامی یونان که هدف آن اتحاد جزیره با سرزمین اصلی یونان بود، منجر به حمله ترکیه و تقسیم جزیره بین قبرس شمالی ترک و جمهوری قبرس یونانی قبرس شد. این گونه شد که قبرس تا به امروز تقسیم شده است.
۱۰. تندترین زاویه مرزی جهان
زاویه شمال غربی که توسط جمعیت محلی به سادگی به عنوان آنگل شناخته میشود، عملن تنها قلمرو ایالاتمتحده است، به جز آلاسکا که در شمال موازی ۴۹ قرار دارد. در نتیجه، آنگل، واقع در دریاچه وودز، شمالیترین مکان ایالاتمتحده است.
مساحت این منطقه مجازی ایالاتمتحده در کانادا (تنها ارتباط زمینی با ایالاتمتحده از کانادا میگذرد) تقریباً ۳۲۰ کیلومتر مربع و جمعیت آن حدود ۱۵۰ نفر است.
گذرگاه مرزی بین آنگل و کانادا نیز غیرمعمول و عجیب است: هنگامی که شخصی از مرز های جغرافیایی عبور میکند و از کانادا وارد آنجل میشود، باید از طریق یک غرفه کوچک با مقامات گمرک ایالاتمتحده از طریق تلفن تصویری تماس بگیرد؛ و بالعکس، کسانی که از Angle به کانادا سفر میکنند باید با همتایان کانادایی خود تماس ویدئویی برقرار کنند.