از ابتدای روی کار آمدن هنرهای نمایشی در ایران، بازیگران تئاتر نقش پررنگی در بالا بردن کیفیت آن داشتهاند. تئاتر از هنرهای نمایشی است که مخاطب خاص خود را دارد. این هنر نمایشی در تمام طول تاریخ تاثیر بسزایی در فرهنگسازی داشته است و انواع مختلفی نیز دارد. تئاتر پانتومیم، روحوضی، پردهخوانی و نمایش عروسکی از انواع مختلف آن است. لذت تماشای تئاتر با بازیهای درخشان و نمایشنامههای برجسته از لذتهای فراموش نشدنی در زندگی است.
بازیهای درخشان، سطح و کیفیت یک نمایش تئاتر را چندین درجه جابهجا میکند. در طول تاریخ تئاتر بازیگران هنرمندی با بازیهای بهیاد ماندنی که از خود بهجا گذاشتهاند در ذهن مخاطب باقی ماندهاند. در ادامه متن با چند تن از این بازیگران بیشتر آشنا میشوید:
جمشید مشایخی
کمتر کسی است که شاهد بازیهای درخشان جمشید مشایخی نبوده باشد. این هنرمند در سال ۱۳۱۳ در تهران به دنیا آمده است. او تحصیلات خود را در زمینه تئاتر به صورت نیمه کاره رها کرد. مشایخی در سال ۱۳۳۶ به کار در اداره هنرهای دراماتیک مشغول شد و در کار آن به عنوان بازیگر در برنامه نمایشی کانال سوم غیردولتی فعالیت هنری خود را آغاز کرد. اولین تجربه او در مقابل دوربین مربوط به فیلم کوتاه «جلد مار» از هژیر داریوش بود. از دیگر بازیگران برجسته این فیلم فخری خوروش بود.
جمشید مشایخی از بازیگران برجسته تئاتر ایران، بخاطر فعالیت خود در سینما مدتی از تئاتر کنار گذاشته شد. از بازیهای فراموش نشدنی او در تئاتر میتوان به بازی در نمایشهای «سنگفرش خیس» نوشته اکبر رادی به کارگردانی هادی مرزبان در سال ۱۳۷۸ و «شب روی سنگفرش خیس» نوشته اکبر رادی به کارگردانی هادی مرزبان ۱۳۷۸ اشاره کرد. جمشید مشایخی با ایفای نقش در فیلمهای «شازده احتجاب»، «کمالالملک» و سریال «هزاردستان» در ذهن همگان باقی مانده است.
هوتن شکیبا
هوتن شکیبا از بازیگران برجسته تئاتر متولد سال ۱۳۶۳ و شهر تهران است. او با بازی در دو نمایش «صد در صد» و «الیور توئیست» به خوبی بر صحنه ایفای نقش کرد و کارنامه خود را درخشانتر کرد. این هنرمند تا بهحال چندین اثر نمایشی را بدون چشم داشت مالی تهیهکنندگی کرده است تا مسیر را برای هنرمندان جوان و تازهکار آسان کند. هوتن شکیبا با بازی در سریال لیسانسهها به عنوان نقش حبیب جای خود را در بین مخاطبین باز کرد. پس از آن با ایفای نقش در فیلم «شبی که ماه کامل شد» به کارگردانی نرگس آبیار خوش درخشید و به واسطه آن سیمرغ بلورین بهترین بازیگر مرد را از جشنواره فجر دریافت کرد.
هوتن شکیبا، فعالیت صداپیشگی نیز در کارنامه خود دارد و به عنوان صداپیشه «دیبی» و «خونه بغلی» در مجموعه کلاه قرمزی نیز فعالیت کرده است. از دیگر نقشآفرینیهای او در تئاتر میتوان به «روایت ناتمام یک فصل معلق» اشاره کرد.
مهتاب نصیرپور
مهتاب نصیرپور متولد ۱۳۴۴ در شهر کازرون به دنیا آمده است. او تحصیلات خود را در رشته بازیگری و کارگردانی تئاتر در دانشکده هنرهای زیبا دنبال کرد. نصیرپور همسر محمد رحمانیان، نمایشنامهنویس و کارگردان تئاتر و تلوزیون است. او فعالیت حرفهای خود را از سال ۱۳۶۵ در نمایش حادثه در صبح آغاز کرد و از سال ۱۳۷۰ در فیلم مسافران به جلوی دوربین رفت. از مهمترین فعالیتهای او بازی در نمایشهای «حادثه در صبح پاییزی» اثر ابوالقاسم معارفی، «بازرس» اثر مجید بهشتی، «دائی وانیا» اثر محمد رحمانیان، «مریم و مرداویج» اثر بهزاد فراهانی و «لباسی برای میهمانی» اثرمحمد رحمانیان بوده است.
نصیرپور از دسته بازیگران پرکار تئاتر است و بازیهای درخشانی از خود بهجا گذاشته است. همچنین برای بازی در فیلم «بهنام پدر» و «فرزند خاک» دوبار سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل زن را از جشنواره فیلم فجر دریافت کرد. از دیگر فعالیتهای او بازیگردانی، طراحی صحنه و مشاور کارگردانی بوده است.
پانتهآ پناهیها
پانتهآ پناهیها متولد ۱۳۵۶ در شهر تهران است. او تحصیلات خود را در رشته کارگردانی سینما از موسسه آموزش عالی سوره دنبال کرد و فعالیت حرفهای خود را با نمایش «سیاها» به کارگردانی حامد محمد طاهری آغاز کرد. پناهیها بسیار اتفاقی وارد عرصه تئاتر شد. به گفته خودش: ««یک روز در دانشگاه تهران فردی را صدا میزدم و آقای حسین کیانی (نمایشنامهنویس و کارگردان) صدای من را شنید و آنقدر خجالتی بود که از یک نفر خواست تا از من بپرسد کار تئاتر میکنم یا نه؟ من هم گفتم: نه، من تئاتر بلد نیستم! از من پرسیدند دوست داری تئاتر بازی کنی؟ من هم گفتم بدم نمیآید تجربه کنم، اما هنوز آشنایی با تئاتر نداشتم. آقای کیانی من را سر تمرینهای تئاتر بردند و تازه در پروسه تمرین فهمیدم چه اتفاقی در تئاتر میافتد. در آن مقطع مشکلاتی در زندگی داشتم و از حضور روی صحنه تئاتر به آرامش میرسیدم…»
پانتهآ پناهیها فعالیت خود را در سینما با تجربهای ناکام در فیلم توقیف شدهی «آن مرد را نکشید» شروع کرد و پس از آن به عنوان منشی صحنه ادامه داد. او در فیلمهای «شام آخر»، «آبادان»، «مارمولک»، «کافه ترانزیت»، «کنعان» و … به عنوان منشی صحنه فعالیت کرده است.
ستاره پسیانی
ستاره پسیانی فرزند آتیلا پسیانی و فاطمه تقوی، از بازیگران برجسته و بهنام تئاتر، سینما و تلوزیون است. او علاوه بر کارهای درخشان در تئاتر در سینما نیز خوش درخشیده است. او در سال ۱۳۹۶ در نمایشهای «خدای کشتار»، «اگه بمیری» و «صد در صد» به روی صحنه آمد. همچنین در سی و ششمین جشنواره فیلم فجر در نمایش «صد سال تنهایی» اثر آتیلا پسیانی ایفای نقش کرد. پسیانی بابت بازی در نمایش «صد در صد» به کارگردانی مرتضی اسماعیل کاشی تحسین حداکثری منتقدین را برانگیخت.
از کارهای تئاتر ستاره پسیانی در تئاتر میتوان به «ننه دلاور و فرزندان»، «اتاق ورونیکا»، «پرتقالهای کال» و «باغ آلبالو» اشاره کرد. همچنین در سریال «همه بچههای من» و سریالهای نمایش خانگی مانند «خاتون» و «نهنگ آبی» نیز به عنوان بازیگر فعالیت داشته است. از فیلمهای سینمایی برجسته که پسیانی در آنها نقش داشته است« شیرین»، «سه زن»، «غلامرضا تختی»، «سرخپوست» و «اژدها وارد میشود!» را میتوان نام برد.
نوید محمدزاده
نوید محمدزاده از بازیگران پرکار تئاتر است که با ورود به سینما به سرعت جای خود را در بین مخاطبان بهدست آورد. او در سینما نیز بسیار فعال عمل کرد. از نمایشهایی که محمدزاده در آنها ایفای نقش کرده است «خدای کشتار»، «آخرین نامه»، «پچ پچههای پشت خط نبرد» و «الیور توئیست» را میتوان نام برد. او در سی و ششمین جشنواره فیلم فجر در نمایش «صد سال تنهایی» به کارگردانی آتیلا پسیانی به روی صحنه آمد. او در سال ۱۳۹۶ تهیهکنندگی چندین اثر نمایشی را بدون چشم داشت مالی بر عهده گرفت تا امکانی برای هنرمندان جوان و تازهکار فراهم کند. سجاد افشاریان، امیر جعفری و هوتن شکیبا نیز از دیگر هنرمندانی هستند که در سال ۱۳۹۶ کار مشابهی انجام دادند.
نوید محمدزاده برای بازی در «فیلم عصبانی نیستم» توجه زیادی را به خود جلب کرد، همچنین برای بازی در فیلم «ابد و یک روز» سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد را در سی و چهارمین جشنواره فیلم فجر دریافت کرد. از دیگر جوایز دریاقتی او جایزه بهترین بازیگر مرد بخش افقهای جشنواره ونیز بابت بازی در فیلم «بدون تاریخ بدون امضا» بوده است.
الهام کردا
الهام کردا متولد ۱۷ آذر سال ۱۳۵۷ است. او تحصیلات خود را در رشته نمایش دنبال کرده و از سال ۱۳۸۰ فعالیت حرفهای خود را در تئاتر آغاز کرده است. همسر او سعید چنگیزیان، از بازیگران موفق و بهنام تئاتر است. او در نمایشهایی مانند «خنکای ختم خاطره»، «دو لیتر در دو لیتر صلح»، «۱۷ دی کجا بودی» و «هم هوایی» به درخشانی ایفای نقش کرد. الهام کردا به عنوان کارگردان نمایشهای «پرشین کت» را در سال ۱۳۹۰، «چهار دقیقه» را در سال ۱۳۹۸ و «این یک تیتر زرد نیست» را در سال ۱۳۹۸ به اجرا در آورد.
از نقشآفرینیهای کردا در سینما میتوان به «سرکوب»، «برف روی کاج» و «ارغوان» اشاره کرد. همچنین در سریالهای «با من بمان» و «تعبیر وارونه یک رویا» نیز ایفای نقش کرده است. از دیگر کارهای تئاتر او «هم هوایی»، «زنی از گذشته»، «از زیر زمین تا پشت بام» و «نفر دوم» بوده است.
مهدی هاشمی
مهدی هاشمی درسال ۱۳۲۵ در لنگرود گیلان به دنیا آمده است.او برادر ناصر هاشمی و همسر گلاب آدینه، بازیگران برجسته تئاتر و سینما، است. هاشمی مدرک خود را در رشته هنرهای نمایشی از دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران گرفته است و فعالیت حرفهای خود را در سال ۱۳۴۸ با همراهی داریوش فرهنگ با تشکیل گروه تئاتر «پیاده» آغاز کرد. او چندین نمایش تئاتر را با نامهای «داستانی نه تازه»، «همشهری»، «خاطرات و کابوسهای یک جامهدار از زندگی و مرگ امیرکبیر»، «دیوار چین» و «مادام پی پی» ایفای نقش کرده است.
اغلب مردم مهدی هاشمی را با بازی درخشانش در سریال «سلطان و شبان» میشناسند. بعد از وقفهای طولانی، هاشمی در سریال «روزگار غریب» به خانهها بازگشت و هنر خود را تمام و کمال به عرصه نمایش گذاشت. او در سال ۱۳۶۹ برای بازی در فیلم «دو فیلم با یک بلیط» سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد را از جشنواره فیلم فجر دریافت کرد. هاشمی با کارگردانان بزرگی مانند مهدی فخیمزاده، بهرام بیضایی، رخشان بنی اعتماد و حسن فتحی کار کرده است.
داریوش فرهنگ
داریوش فرهنگ در سال ۱۳۲۶ در شهر آبادان متولد شد. او در سال ۱۳۵۲ در رشته کارگردانی تئاتر از دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران فارغالتحصیل شد و فعالیت حرفهای خود را در از سال ۱۳۴۵ آغاز کرد. فرهنگ به عنوان کارگردان نمایشهای «داستانی نه تازه »، «آدم آدم است»، «ماشیننویسها»، «خودکشی» و «آسانسور آشپزخانه» را به اجرا در آورده است. همچنین به عنوان بازیگر در کارهای «باغوحش»، «همشهری»، «عروسی خون» به کارگردانی مهدی هاشمی ایفای نقش کرده است.
داریوش فرهنگ در نهمین جشنواره فیلم فجر برای فیلم «دو فیلم با یک بلیط»، برنده سیمرغ بلورین جایزه ویژه هیئت داوران شد. داریوش فرهنگ در سینما و تلوزیون نیز نقش پررنگی داشته است. او کارگردانی فیلمهای «خنده در بازار»، «تولدی دیگر»، «روانی»، «بهترین بابای دنیا»، «تکیه بر باد» و «سلطان و شبان» را بر عهده داشته است. همچنین به عنوان بازیگر در مجموعههای «بیگناهان»، «معصومیت از دست رفته»، «کلاه پهلوی» و «گاندو» ظاهر شده است.
هومن سیدی
هومن سیدی در سال ۱۳۵۹ در شهر رشت متولد شد. او فعالیت در سینما را با شرکت در چند کلاس انجمن سینمای جوان رشت و ساخت چند فیلم کوتاه آغاز کرد و با آمدن به تهران و حضور در کلاسهای بازیگری موسسه «کارنامه» ادامه داد. سیدی از بازیگرانی است که فعالیت در سینما و تئاتر را بهطور همزمان انجام داد. نخستین فعالیت حرفهای در سینما بازی در فیلم «یک تکه نان» کمال تبریزی بود و در ادامه نقش کوتاهی در «چهارشنبه سوری» اصغر فرهادی ایفا کرد. کارهای تئاتر او نمایشهای «همسایه آقا»، «مشروطه بانو» به کارگردانی حسین کیانی، «قاتل بیرحم از هسه کارلسون» به کارگردانی مسعود رایگان و «روایت ناتمام یک فصل معلق» به کارگردانی خودش بوده است.
سیدی کارنامه درخشانی نیز در کارگردانی فیلم بلند داشته است. او برای کارگردانی فیلم «آفریقا» در بیست و نهمین جشنواره فیلم فجر، جایزه بهترین فیلم و بهترین بازیگر نقش اول زن را از آن خود کرد. از فیلمهای دیگر به کارگردانی هومن سیدی میتوان به «خشم و هیاهو»، «اعترافات هولناک ذهن خطرناک من» و «مغزهای کوچک زنگ زده» اشاره کرد.
تئاتر به عنوان هنری که از دیرباز همگان را به دور خود جمع میکرده است، هیچ گاه جایگاه خود را از دست نداده است. بازیگران تئاتر به عنوان اصلیترین عوامل این هنر نمایشی، کیفیت کار را میتوانند چندین درجه جابهجا کنند. ترکیب نمایشنامهای جذاب و بازیهایی حرفهای نمایش تئاتر را فراموش ناشدنی میکند.