در طول تاریخ موارد بهداشتی عجیب و غریبی توسط مردم انجام میشده که به جای اینکه در راستای حفظ سلامتی باشد به ضرر آن بوده است. در ادامه متن با ده تا از مواد بهداشتی جالب در طول تاریخ آشنا میشوید:
در یک زمان قبل از دستمال توالت
دستمال توالت قطعا یکی از چیزهایی است که وجود آن را بهخصوص در کشورهای خارجی بدیهی میدانند. مربعهای نرم و سوراخدار که در طومار بلندی از کاغذ ۲ لایه به هم متصل شدهاند، بهگونهای طراحی شدهاند که با یک کشش ملایم باز شوند، یک اختراع نسبتاً جدید است.
سال ۱۸۸۸، مردم مجبور بودند برای تمیز کردن خود ایده های خلاقانهای ارائه دهند. این ایدهها اغلب شامل مجموعهای از مواد با صدای ناخوشایند است، از جمله، اما نه محدود به: چوبهای پیچیده شده در پارچه و غوطه ور در آب، برگها، دستمال کهنهها یا به سادگی یک دست بدشانس.
اگر در یک مستراح عمومی در روم باستان خواستید کار خود را انجام دهید، ممکن است از ترسوریوم برای پاک کردن آن استفاده کرده باشید. این وسایل باستانی شامل چوبی بود که اسفنج آغشته به سرکه یا آب نمک به آن متصل بود.
ترسوریوم در سراسر ادبیات رومی ذکر شده است، از جمله قسمتی فراموشنشدنی در نامهای از سنکا فیلسوف به لوسیلیوس، مقام رومی که به خودکشی یک گلادیاتور آلمانی اشاره میکند که به جای اینکه خود را حیات وحش رها کند تا توسط یک حیوان وحشی خورده شود، چوبی را که نوک اسفنجی آن آغشته شده به بدترین چیزها بود به گلوی خود فرو کرد.
آرایشگران دندانها را نیز میکشیدند
ما نیز وقتی به آرایشگاه میرویم خود را کامل به آرایشگر میسپاریم و به آرایشگران خود اعتماد زیادی میکنیم – اما این اعتماد را به سطح جدیدی میبرد.
در دوران تاریکی، دو نوع آرایشگر وجود داشت: جراحانی که برای انجام عملیاتهای پیچیده آموزش دیده بودند و آنهایی که بر نظافت اولیه تمرکز داشتند. ممکن است تعجب کنید اگر بدانید آرایشگرانی که دندان کشیدن را انجام میدادند بخشی از اردوگاه دوم بودند.
دندان درد معمولاً با نوشیدن آبجو و شراب، یا در صورت داشتن امکانات، با استفاده از داروهای گیاهی توسعه یافته توسط فرهنگ های شرقی و عربی درمان میشد. اگر و زمانی که این روشها شکست خوردند، زمان از بین بردن دندان فرا رسیده بود و آرایشگر محلی شما آماده کشیدن دندانتان بود.
چندین ابزار ابتدایی برای دندانپزشکی مورد استفاده قرار می گرفت – از جمله یک دستگاه عجیب و غریب به نام پلیکان دندانی که به دلیل شباهت آن به منقار پلیکان به این نام خوانده میشود.
مردم توالتهای کوچک خود را زیر تخت نگه می داشتند
آیا این احساس را میشناسید که به خواب میروید و ناگهان هوس رفتن به دستشویی به شما دست میدهد؟ در این شرایط قدم زدن در سالن میتواند کار سختی به نظر برسد، اما هیچ راهی برای دور زدن آن وجود ندارد. خب، قرنها پیش مردم راه حل خودشان را داشتند.
چیزی شبیه کاسههای کوچک معمولاً در زیر تخت آنها نگهداری میشد. هر زمان که فشار دشستویی رفتن در نیمهشب آنها را صدا میزد، آن ظرف را بیرون میکشیدید به کسبوکارتان رسیدگی میکردید و دوباره آن را به زیر هل میدهید.
صبح، شما (یا خدمتکار بدشانستان) محتویات آن را از بین میبرد. حالا به عنوان نقشه دوم، شاید پیاده روی ساعت ۲ بامداد در راهرو چندان بد به نظر نرسد.
این ظرفها که به انگلیسی به Chamber pot (گلدان محفظهای) معروف بودند حداقل از قرن ششم قبل از میلاد در یونان باستان استفاده میشد و با نامهای مختلفی شناخته میشد.
با روی کار آمدن توالتهایی که سیفون داخلی داشتند، گلدانهای محفظهای در قرن نوزدهم کم کم از رده خارج شد، اما تا اواسط قرن بیستم رایج بودند. جایگزین استفاده از گلدان محفظهای، پیاده روی طولانی و سرد به سمت بیرون خانه در نیمه های شب بود.
پروتزها از دندانهای واقعی انسان ساخته میشدند
در قرن هجدهم، زمانی که مردم دندانهای خود را از دست دادند یا پوسیده شد، دندانهای سفید مرواریدی آنها باید جایگزین میشد – درست مثل الان.
در آن زمان نمیتوان مردم را به خاطر اینکه میخواستند دندان مصنوعی خود تا حد ممکن واقعی به نظر برسد سرزنش کرد، با این حال ممکن است آنها یک گام بیش از حد واقع گرایی برداشته باشند.
اولین پروتزهای چینی توسط Alexis Duchâteau در سال ۱۷۷۴ ساخته شد، اما این پروتزها اغلب بیش از حد سفید به نظر میرسیدند و به ویژه مستعد تغییر رنگ بودند. عاج معمولاً در دندان مصنوعی استفاده میشد، اما این تنها ماده کمیاب و گران قیمت مورد استفاده نبود.
پروتزهای ساخته شده از دندانهای انسان پس از نبرد در سال ۱۸۱۵، زمانی که دندانها از اجساد سربازانی که در میدان جنگ دراز کشیده بودند، کنده شدند، “دندان های واترلو” نامیده شدند.
با این حال، این رویه سالها قبل از آن برقرار بود. در واقع، پروتزهای جورج واشنگتن آنطور که معمولاً تصور میشود از چوب ساخته نشدهاند، بلکه از ترکیبی از عاج اسب آبی، دندان اسب، دندان الاغ و بله، دندان انسان ساخته شدهاند. آنها بهترین دندان مصنوعی آن زمان به حساب میآمدند.
زنان مردمک چشم خود را با یک گیاه سمی گشاد میکردند
بلادونا در ایتالیایی به معنای «بانوی زیبا» است و این همان چیزی است که زنان در قرن ۱۶ و ۱۷ امیدوار بودند با خوردن این گیاه به آن تبدیل شوند. اما ممکن است آن را با نام دیگری بشناسید: “سایه شب”.
یکی از عوارض مسمومیت ناشی از گیاه بلادونا، گشاد شدن مردمک چشم است – یک ویژگی بسیار مطلوب در دوران خوب گذشته.
زنان برای زیبایی در معرض خطر نارسایی احتقانی قلب، توهم، زخم معده، تاکی کاردی (ضربان سریع قلب) و عفونتهای دستگاه گوارش (از دیگر علائم وحشتناک) هستند.
زنان نه تنها این گیاه را مصرف میکنند، بلکه آن را روی گونههای خود میمالند تا گلگون شوند. اینطور نیست که مردم از اثرات مضر آن غافل باشند.
در واقع، «بانوی زیبا» قرنها قبل به عنوان یک ماده توهم زا استفاده میشد – زنان قرون وسطایی اغلب آن را روی رانهای خود میمالیدند و احساس پرواز میکردند. این ادعا یک نظریه است در مورد اینکه چرا جادوگران اغلب بر روی چوب جارو پرواز میکنند.
مردم با انواع و اقسام وسایل مسواک میزدند
مسواک زدن امروز یک تجربه نسبتاً خوشایند است – تا حد زیادی به این دلیل که خمیردندان نفس شما را خوشبو میکند و طعم خوبی در دهان شما ایجاد میکند (به شرطی که بلافاصله آب پرتقال ننوشید). اما همیشه اینطور نبود.
مصریان باستان دندانهای خود را با خاکستر سم گاو و پوسته تخم مرغ مسواک میزدند. یونانیها و رومیها استخوانها، صدفها، پوست، زغالسنگ و مغز موش را برای بهداشت دهان و دندان خود خرد میکردند. چینیها از کسای بودند که کمتر از همه به طعم و مزه فکر میکردند، نمک، زنجبیل و سبزیها را در فرمول مخلوط میکردند.
ایرانیان در نهایت به این واقعیت پی بردند که پودرهای ساینده، مینای دندان را در حدود ۱۰۰۰ پس از میلاد خراش میدهند – خمیر دندان مورد علاقه آنها از گیاهان، عسل و صدف حلزون سوخته ساخته میشد. به نظر بدمزه نمیآید.
مردم بیماری را با خونریزی درمان میکردند
خونریزی تا پایان قرن نوزدهم برای درمان انواع بیماریها رایج بود. در ایران این کار را به اسم هجامت میشناسید. اگر توانایی مالی داشتید، زالو برای مکیدن خون شما میآوردند. اگر آنقدر توان مالی نداشتید که بتوانید زالوها را بیاورید، آنها به سادگی یک رگ را برش میدادند و اجازه میدادند خونتان چکه کند.
پزشکان بر این باور بودند که خون راکد است و بیشتر بیماریها را درون خود نگه میدارند، اگر بخشی از بدن شما ملتهب بود، پزشکان اغلب بستن زالو به آن نقطه یا ایجاد یک برش برای جریان خون از ناحیه را تجویز میکردند.
امروزه، پزشکان میدانند درمان از طریق خونریزی بیشتر ضرر دارد تا فایده. در واقع، خونریزی به احتمال زیاد باعث مرگ جورج واشنگتن شد، زمانی که پزشکان مقادیر قابل توجهی از خون او را برای درمان تب تخلیه کردند.
ادعا میشود که خونریزی رایجترین عمل پزشکی بوده است که جراحان از دوران باستان تا اواخر قرن نوزدهم در طول بیش از ۲۰۰۰ سال، انجام میدادند.
مردم از آرایش سربی استفاده میکردند
بعضی میگویند ملکه الیزابت اول ممکن است مقصر الهام بخشیدن به این روند باشد. پوست رنگ پریده او برای زنان آن دوران حسادت برانگیز بوده است. زنان آن دوران میخواستند آن را به هر طریقی که میتوانند تکرار کنند. یکی از این روشها مالیدن سرب به صورت آنها بود.
سرب، رنگ دلخواه را به آنها میداد و همچنین صورت آنها را صاف میکرد. با توجه به اینکه سرب یک ضدآفتاب قبل از ضدآفتابهای معمول این دوره است.
در طول اپیدمی آبله، زنان ممکن است لکههای زیادی برای پنهان کردن داشته باشند. البته درمان سرب آرام آرام آنها را بسیار بیمار کرد و ضررهای دیگری برای آنان در پی داشت.
یبوست، سفیدی مو، خشکی پوست و درد معده تنها برخی از این عوارض بودند.
متأسفانه، در سال ۲۰۰۷ بسیاری از برندهای رژ لب حاوی سرب بودند. شاید تا آنجایی که میخواهیم باور کنیم نرسیدهایم.